Ultimate Learning

જીવનમાં આવતા ઘણા બધા સંજોગો , નિર્ણયો અને મુશ્કેલી ને સરસ રીતે ડીલ કરવા માટે ઘણા બધા અલગ અલગ નુસ્કા અજમાવી જોયા.

આમાંનું ઘણું બધું શીખવાનું પપ્પા પાસેથી મળ્યું.

મારા અનુભવ પ્રમાણે લગભગ આમાંના દરેક અથવા તો લાગુ પડતી પદ્ધતિ ને જો યોગ્ય સમયે ઉપયોગ કરવાની આવડત પર માસ્ટરી મેળવી લઈએ તો આપણા જીવનને આપણે ખુબ સારી રીત માણી શકીયે.

1. શાંત રહીને નિર્ણય લેવા. 

"જયારે ગુસ્સામાં હોવ ત્યારે કોઈ નિર્ણય નહિ કરવો અને જયારે બહુ ખુશ હોવ ત્યારે કોઈ commitment નહિ કરવા " 

આ વાત ને મારા ફેવરીટ મુવી કુંગ ફૂ પાન્ડા માંથી નાની Clip માં ખુબ સરસ રીતે Convey કરેલ છે 

2. દરેક અગત્ય ની પરિસ્થિતિ ને "As it is" અને third person ના પરિપ્રેક્ષ્યમાં માં જોવાનો પ્રયત્ન કરો 

We don't see things as they are, we see them as we are.

ઘણી વખત આપણે પરીસ્થિતિ ને "As it is" એટલે કે જેવી છે તેવી નથી જોતા અને ખાસ કરીને જયારે તે પરિસ્થિતિ માં કર્તા કે કર્મ આપણે ખુદ હોઈએ.

મારો અનુભવ રહ્યો છે કે જયારે જયારે હું મારી ખુદ ને અને મારે લેવાનાં નિર્ણય અથવા problems ને સ્વતંત્ર રીતે મૂલવું છું તો હું એને વધુ સારી રીતે ન્યાય આપી શકું છું.

તમે તમારા અંગત મિત્ર પાસે કઈ સલાહ લેતા હો તે રીતે જ તમારે ખુદ ને સવાલ પૂછવાના છે અને એમાં જે spontaneous (ત્વરિત) જવાબ આવે તે મોટા ભાગના કિસ્સામાં ખુબ જ અસરકારક નીવડતો હોય છે .

3. દરેક મોટો લાગતા ગોલ કે પ્રોબ્લેમ્સ નાના નાનાં નિર્ણયો થી deal કરવાનો હોય છે તો તેને split કરવાની art વિકસાવો 

લગભગ મોટા ભાગના કિસ્સામાં જો મોટા પ્રોબ્લેમ માટે આપણે સીધેસીધો ઉકેલ શોધવા જઈએ તો તે ઘણું મુશ્કેલ અને કષ્ટ દાયક હોઈ શકે છે. 

એને યોગ્ય રીતે મુલવીને એના નાના ભાગ કરી દેવા અને દરેક ભાગ ને સ્વતંત્ર રીતે deal કરવામાં ખુબ સરળતા પડે છે. 

4. Don't keep Pending

ઘણી વાર અગત્યના અને મોટા નિર્ણય આપણે લેવાની જગ્યાએ એને ટાળતા હોઈએ છે પણ આપણે સાથે એ વાત યાદ રાખવી જરૂરી છે કે 

"By not taking decision we are also taking one decision for not attending the matter and we should be ready for results and consequences of same."  

5. દરેક અગત્ય ના નિર્ણય ને Dialexia થી ચકાસી જુવો 

અમે નાના હતા ત્યારથી ઘણી બાબતો માં પપ્પા એક exercise કરવતા, દરેક મુદ્દા અથવા choice (પસંદગીની) બંને બાજુ ને યોગ્ય રીતે ચકાસવાની. 

આના વિશે ની વિસ્તારથી ચર્ચા બીજા બ્લોગ માં કરીશ. (ઘણા વખત થી draft માં પડેલ છે, અહી જાહેર કરી દીધું એટલે હવે લખવો જ રહ્યો ;))

6. પોતાના ખુદમાં અને Universal Power માં વિશ્વાસ રાખો 

આ કોઈ પણ વસ્તુ મેળવવા માટે ની master key છે અને પ્રથમ અને સૌથી અગત્ય નું પગલું છે.

આના માટે ની વિસ્તાર થી ચર્ચા નીચેના બે બ્લોગ માં કરેલ છે. 

1. There is no Secret Ingredients  
2. The Secret 

7. પ્રોબ્લેમ્સ ની સાથે સાથે જ એનું સોલ્યુશન પણ ઉદભવે છે 

"Every problem contains within itself the seeds of its own solution"

જરૂરી નથી કે તમારી સામે આવેલી દરેક પરિસ્થિતિ નો ઉકેલ તમારેજ કાઢવાનો હોય છે... એક વાત નો વિશ્વાસ રાખવો જરૂરી બને છે કે કોઈ પણ સમસ્યા ગમે એટલી મોટી હોય પરંતુ એનાં ઉદ્દભવ ની સાથે સાથે જ અથવા તો તેના થી પહેલા એના નિકાલ માટે નો રસ્તો થઇ ગયો હોય છે. આ વિચાર માં વિશ્વાસ રાખીને નો તમે પ્રોબ્લેમ નો ઉકેલ શોધશો તો મારો અનુભવ એમ કહે છે કે ઉકેલ તો મળશે જ મળશે પણ તેની સાથે સાથે એની પ્રોસેસ માં પણ તમે શાંત મગજ સાથે deal કરી શકશો 

8. Be consistent  

આ એક સનાતન નિયમ છે. મેં ઘણા લોકો ને એમ કેહતા જોયા છે કે આ બધું કરવાથી કઈ થતું નથી અને કઈ રીઝલ્ટ નથી મળતું. ખરું જોઈએ તો આ અથવા કોઈ પણ પ્રક્રિયા માટે Consistency ખુબ જ જરૂરી છે. ઘણી વખત આપણી ધીરજ ન હોવાના કારણે આપણે કદાચ મંજિલ ની એકદમ નજીક હોવા છતાં પણ પ્રયત્નો મૂકી દઈએ છે અને કોઈ બીજો નુસખો શોધવા લાગી જઈએ છે. 

જરૂરી છે કોઈ પણ ટેક્નિક સિલેક્ટ કરતી વખતે એને લગતા બધા મુદ્દા વિચારી લેવાના અને એક વખત કોઈ એક પદ્ધતિ પસંદ કરી પછી એને જ center માં રાખીને આપણા નિર્ધારિત ગોલ સુધી પહુંચવાની. 

Bruce Lee એ કહેલ એક વિચાર આવો જ કઈ વાત રજુ કરે છે. 

I fear not the man who has practiced 10,000 kicks once, but I fear the man who has practiced one kick 10,000 times.

ISRO Nation's Pride

આજ ના દિવસે ISRO દ્વારા  मंगलयान (Mars Orbiter Mission) ને એની ભ્રમણ કક્ષામાં મુક્યા ને એક વર્ષ પૂરું થયું આ નિમિત્તે આ બ્લોગ માં બે વાત કરવી છે.

ISRO (भारतीय अंतरिक्ष अनुसंधान संगठन)  વિશે વાત કરીયે તો, આ સંસ્થા જે રીતે અને જે ઉદ્દેશ્ય થી કામ કરી રહી છે તે રીતે એનું નામ આપણી રાષ્ટ્રભાષા માં વધારે પ્રભાવશાળી લાગે છે. 

જયારે કોલેજ માં હતા ત્યારે કોલજ નાં નેશનલ લેવલ નાં ટેકનીકલ ફેસ્ટીવલ નાં Convener હોવાના કારણે 2004માં ISRO ની સંલગ્ન બે સંસ્થા SAC (સ્પેસ એપ્લીકેશન સેન્ટર) ના Satellite કેમ્પસ અને PRL (Physical Research Laboratory) ની રૂબરૂ મુલાકાત કરવાની થઇ હતી.

આમ તો આખું SAC નું કેમ્પસ પ્રતિબંધિત વિસ્તારમાં આવે, પરતું જે હેતુ થી મુલાકાત હતી તેના કારણે એને ઘણી નજીક થી જોવાનો અને ત્યાં ના Director ને મળવાનો મોકો મળ્યો.

આમ તો સમયની વ્યસ્તતા ને કારણે તેઓ બહુ સમય નહતા આપી શક્યા પરંતુ તો પણ એમની જોડે કરેલી તે પંદર મિનિટ ની વાતચીતે મારા પર ISRO વિશે અને ત્યાંની લોકો ની કામ કરવાની ધગશ વિશે ખુબ સારી છાપ મૂકી દીધી. 

ઈસરો વિશે વાત કરીયે તો એક વાત ખાસ નોંધવા યોગ્ય છે કે એક સારા માણસ નું વિઝન શું ભવિષ્ય સર્જી શકે છે, હા હું વાત કરી રહ્યો છું ડૉ. વિક્રમભાઈ સારાભાઇ. (માનનીય અબ્દુલ કલામ ને યોગ્ય platform અને પ્રોત્સાહન આપવા વાળા ડૉ સારભાઈજ હતા)  

ઈસરો વિશે ખાસ નોધવા લાયક મુદ્દા અને તેની ની ખાસ ઉપલબ્ધિઓ વિશે વાત કરીયે તો, 

• સ્થાપના ૧૯૬૯ 
• પ્રથમ ઉપગ્રહ ૧૯૭૫ માં (આર્યભટ્ટ) 
• અલગ અલગ પ્રકારના Satelite Launch Vehicle (SLV, PSLV, GSLV and future LVM) બનાવ્યા જેમાનું સૌથી પ્રથમ ૧૯૮૦ માં સફળતા પૂર્વક પાર પડ્યું. 
• આજે દુનિયામાં ખુબ જ લો કોસ્ટ માં અને ખુબ સારા સફળતાનાં માપદંડ સાથે ઉપગ્રહ છોડવાની ક્ષમતા ઈસરો એ પ્રાપ્ત કરેલ છે (નોંધનીય બાબત છે કે બધી technology ભારતે જાતે ડેવેલોપ કરેલ છે, ઘણી બધી જગ્યાએ વિકસિત દેશો નો વિરોધ હોવા છતાં) 
•  દુનિયામાં માત્ર ૧૦ દેશો પાસે ઉપગ્રહ મુકવાની ક્ષમતા છે અને ભારતનો ક્રમ ૭ મો હતો. 
• ભારત નાં ખુદના 77 ઉપગ્રહો હાલ કાર્યરત છે 
• ઈસરો નું વાર્ષિક બજેટ 1.2 Billion $ છે, (નાસા નું બજેટ 18 Billion $ છે)  
• ચન્દ્રયાન -૧ ભારત દ્વારા મોકલવામાં આવેલુ પ્રથમ માનવરહિત વાહન હતું અને તે વિશ્વ નું સૌથી પ્રથમ મિશન હતું જેણે ચંદ્ર પર પાણી ની હાજરીના પુરાવા આપ્યા. 

હજુતો આ લીસ્ટ ઘણું બધું લાંબુ જઈ શકે એમ છે, પરતું મારે હજુ થોડી વાત કરવી છે मंगलयान વિશે. 

• ભારત વિશ્વ નો પ્રથમ દેશ જે પ્રથમ પ્રયત્નમાં જ આ મિશન સફળતાપૂર્વક પાર પાડ્યું. 
• અત્યાર સુધી નું સૌથી cost effective મંગલ યાન (on lighter note, લોકલ ST bus અને ઓટો રિક્ષા કરતા પણ ઓછા દરે આ મંગળ પર પહોચ્યું. 

• પૂર્ણ સ્વદેશી 
• માત્ર ૧૫ મહિનાના ટૂંકા ગાળામાં આ તૈયાર થયું
• મંગળની ભ્રમણ કક્ષા સુધી પહોચવામાં  ૩૪૦ દિવસ લાગ્યા અને એન્જિન ચાલ્યું માત્ર ૭૩ કલાક ( ટેકનીકલી એ સિસ્ટમ સમજવા જેવી છે જેનું નામ છે  Orbit raising manoeuvres)  
• ભારત એશિયા માં પ્રથમ દેશ છે 

ઈસરો ની ભવિષ્ય ની યોજનાઓ વિશે જોઇને એક લાગણી જરૃર આવે છે કે ઈસરો અને ભારત દેશ space technology માં ખુબ ટુંકા સમયમાં હરણફાળ ભરવા તરફ ખુબ વિશ્વાસપૂર્વક આગળ વધી રહ્યું છે..

જય હિન્દ 

Forgiveness: મિચ્છામિ દુક્કડમ્ :

School માં હતા ત્યારે ગુજરાતી વિષય માં "ક્ષમા વીરસ્ય ભૂષણમ" કણિકા પર વિસ્તાર થી લખતા હતા ત્યારે તેની શક્તિ વિશે ખ્યાલ નહતો, ત્યારે તો જ્યાં ત્યાં થી વાચેલું અને સાભળેલું નોટબુક માં ટપકાવી દેતા હતા ( જો કે આવા વિચારો અને વિષય વસ્તુ ના અભ્યાસક્રમ માં સમાવેશ ના કારણે જ મગજ માં આવા વિચારબીજ રોપાયા હોય એવું લાગે છે અને જે હાલ ઘણા ઉપયોગી નીવડે છે)

આજ નો દિવસ જૈન ધર્મ ના પર્વાધિરાજ પર્યુષણનો અંતિમ દિવસ એટલે સવંત્સરી.....

આપણા આખા વર્ષના વ્યવહારમાં પણ અનેક વ્યક્તિઓ અને સમાજના સંપર્કમાં આવીયે છીએ. ક્યારેક એવું બને છે કે તે વ્યક્તિ, સાથે જાણતા, અજાણતા મતભેદ સર્જાય છે. પરસ્પર મનભેદ અને ક્રમે કરીને વેર માં પરીણમે છે. સંબંધ કડવા બને છે. આવા દ્વેષ, શત્રુભાવને શમાવવા માટે સવંત્સરીનાં દિવસે તે વ્યક્તિ અને સમાજની સાચા ભાવથી, અંતરના ઊંડાણથી ક્ષમા માંગવી જોઈએ અને ક્ષમા આપવી જોઈએ. 

આ ક્ષમા માટેનો જૈન દર્શને પ્રસ્તુત કરેલો શબ્દ છે, 'મિચ્છામિ દુક્કડમ્' તેનો અર્થ થાય છે, 

"મારું દુષ્કૃત્ય મિથ્યા થાઓ, મને આપ પ્રત્યે કોઈ પણ પ્રકારનો શત્રુભાવ નથી. આપ પણ મને ઉદારતાની ચરમસીમા રૂપ ક્ષમા આપો"

પ્રથમ દૃષ્ટિએ 'મિચ્છામી દુક્કડમ્' શબ્દ એ માત્ર જૈન પારિભાષિક શબ્દ લાગે, પરંતુ તેના ખરું મૂલ્ય દરેક ધર્મ નાં લોકોને લાગુ પડે છે.  ક્ષમાપના અને ક્ષમાયાચના નું મહત્વ દરેકે દરેક સંપ્રદાયમાં અલગ અલગ રીતે કેહવામાં આવ્યું છે. 

આ પ્રથા ને સંપ્રદાય, દેશ, ધર્મ નો કોઈ બાધ નથી. 

આમ તો દુનિયામાં બે કામ સૌથી અઘરાં છે. સાચા અર્થમાં માફી માગવી અને માફી આપવી.  પોતાના અહંમ આપણે મહત્વ આપીય છે કે  સબધો ને એના પર એ સબંધોનું ભવિષ્ય નિર્ભર કરતુ હોય છે. ઘણી વખત આપણે અભિમાનને સ્વાભિમાન ગણી લેતા હોઈએ છીએ.

મહાન માણસ જ માફી માગી કે માફી આપી શકે છે. કાયરોનું એ કામ નથી, એટલે જ તો શાસ્ત્રોમાં કહ્યું છે "ક્ષમા વીરસ્ય ભૂષણમ" અને હા, એક ઈંગ્લીશ વાક્ય પણ મસ્ત છે.."To Err is Human and Forgive Divine" મતલબ કે "ભૂલ કરવી તે માનવ સ્વભાવ છે પણ ભૂલી જવું તે દૈવીપણું છે"

અને જો કોઈ વ્યક્તિ ખરા અર્થમાં માફી માંગી અને આપી શકે તો 

• એની પાસે એ સંબધો ને જોવા માટે એક સ્વતંત્ર અવકાશ મળે છે 
• પોતે હળવો થઇ શકે છે 
• નકારાત્મક વિચારો ને ખુબ સરળતા થી ત્યજી શકે છે. 
• સારી તબિયત (હેલ્થ) મેળવી શકે 
• તમને ગમતી અને ફાયદાકારક બીજી પ્રવુતિ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી શકો  

કોઈક વાર ટુંકા ગાળા નું વિચારતા એમ લાગે કે 

• માફી આપવી મુર્ખામી છે અને બદલા ની ભાવના એની ઉપરવટ આવે જાય છે, 
• અને માફી માગવા માં નાના થઇ જશું, ત્યાં અહંમ અને અભિમાન વચ્ચે આવી જાય  

પણ લાંબા ગાળા માં આમ જોઈએ તો માફી આપવા અને માંગવા વાળો કાયમ ફાયદામાં જ રહે છે....

મિચ્છામિ દુક્કડમ્

Standing for something Bigger than Yourself

"Standing For Something Bigger than Yourself"

ઘણા દિવસ થી એક અનુભવ કર્યો, હું જે કઈ પણ પ્રવુતિ અને કાર્ય કરી રહ્યો છું તે મારી સામાન્ય ક્ષમતા થી ઘણી વધારે છે અને તેમ છતાં મને કોઈ પણ થાકનો અનુભવ નથી થયો, ખરેખર તો એવું ફિલ થાય છે કે મારામાં વધારે  અને વધારે શક્તિ નો સંચય થઇ રહ્યો છે.

આના વિશે વિચારણા કરતા એક ખુબ જ અગત્ય નું કારણ ધ્યાન માં આવ્યું, જીવનમાં જરૂરી Areasમાં કઈક ગોલ રાખ્યો અને તેને કેન્દ્રમાં રાખીને જો activity કરવામાં આવે તો બહુ જ સહજ રીતે એ goal પામવાની દિશામાં આગળ વધે. 

ઘણી વાર મેં લોકોને એવું કેહતા જોયા છે કે 

• મારી પાસે આ કરવા માટે સમય નથી 
• તબિયત સારી નથી 
• ખુબ અઘરું છે / નથી થઇ શકતું  

આ અને આના જેવા બીજા ઘણા બધા કારણો નું list બની શકે એમ છે, મારા તાજેતર નાં અનુભવ પ્રમાણે જો તમારી નજર સમક્ષ કોઈ નહિ કરવા માટે ના આવા કારણો ની સામે જો એક જ મહત્વ નું કારણ (ગોલ) હોય તો આ બધા કારણો મોટા ભાગના કેસમાં ખુબ વામણા લાગશે. 

ગોલ કેવો રાખવો જોઈએ ? 

• જે મને જીવંત રાખે 
• મને કાયમ આગળ વધવા માટે નું પ્રેરકબળ પૂરું પાડે 
• વ્યક્તિગત રીતે આપણી આજુ બાજુ ના સમાજ ને વધુ સારી રીતે મદદરૂપ થઇ શકે 
• ખુદ માટે ની મહત્તાને જાળવી રાખે 
• મારા વિચારો ને અનુરૂપ હોય 
• બીજા લોકોના વિચારોની મર્યાદા થી મુક્ત હોય 

આ ગોલ મેળવવા માટે નાં પગલાં : (મારા અનુભવ પ્રમાણે જો આપણે ગોલ સરસ રીતે પસંદ કરેલ હોય તો આ બધું સહજ રીતે જ તમારામાં આવી જશે, આના માટે તમારે કોઈ ખાસ પ્રયત્ન નહિ કરવો પડે) 

• તમારી દરેક Activity / actions એ ગોલ ની નજીક લઇ જવા જોઈએ 
• જે માણસો આને અનુરૂપ હોય તેમને તમારા જીવનમાં વધુ મહત્વ આપો અને તેના માટે જરૂર પડે તો જે લોકો એને વિરુદ્ધ છે તેવા નું સ્થાન ઓછુ કરતા જાવો  
• તમારા જીવનને આયોજન બદ્ધ કરો 
•  બીજા શું વિચારશે તેના વિશે વિચારવાનું છોડી દો (આમ પણ આપણી પાસે આપણા માટે જ વિચારવાનું એટલું છે તો પછી બીજાનું કામ આપણે શું કામ લેવું ? ;) )
• Come out of your comfort zone 
• Have Faith  

આના સંદર્ભમાં એક સરસ વિડિયો જોયો હતો તે શેર કર્યો છે. 

તા.ક. આ બ્લોગ નો subject મારા એક ખુબ સારા મિત્ર અને હિતેચ્છુ ભાવિને જે. શાહ દ્વારા આયોજિત સેમિનાર પરથી પ્રેરિત છે. એના અને એની organization દ્વારા માત્ર સુરત નહિ આખા ભારતના ઘણા બધા લોકોના જીવન માં ખુબ જ મોટું પરિવર્તન આવેલ છે.  I express my appreciation and deep gratitude for the activity and work, which is being carried  out by himself and his organization (Coach for the life).